E-Password Features and Benefits: આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રવાસ માટે પાસપોર્ટને એક મહત્વપૂર્ણ દસ્તાવેજ માનવામાં આવે છે. પાસપોર્ટ એ તમારી નાગરિકતા અને વ્યક્તિગત માહિતીનો પુરાવો છે. વિદેશ યાત્રા કરવી હોય તો પાસપોર્ટ ફરજિયાત છે. પાસપોર્ટ માટે અરજી કર્યા બાદ જરૂરી દસ્તાવેજો પૂરા કર્યા બાદ વિદેશ મંત્રાલય દ્વારા વેરિફિકેશન બાદ તેને જારી કરવામાં આવે છે.
પાસપોર્ટ એટલે શું?
પાસપોર્ટ એ કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા જારી કરાયેલ એક સત્તાવાર મુસાફરી દસ્તાવેજ છે. આંતરરાષ્ટ્રીય મુસાફરી એ વ્યક્તિની ઓળખ અને નાગરિકતાનો પુરાવો છે. પાસપોર્ટથી તે વ્યક્તિ વિદેશમાં પ્રવેશ કરી શકે છે, અસ્થાયી રૂપે રહી શકે છે, સ્થાનિક મદદ અને સુરક્ષા મેળવી શકે છે.
પાસપોર્ટના પ્રકારો:
સામાન્ય પાસપોર્ટ
આ પાસપોર્ટ સામાન્ય નાગરિકો માટે છે અને તેનો ઉપયોગ આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રવાસ માટે થાય છે. સામાન્ય પાસપોર્ટનો રંગ વાદળી હોય છે.
સત્તાવાર પાસપોર્ટ
એ સરકારી અધિકારીઓ માટેનો પાસપોર્ટ છે જે વ્યાવસાયિક કામ માટે વિદેશ પ્રવાસ કરે છે. આ પાસપોર્ટનો રંગ સફેદ હોય છે.
રાજકીય પાસપોર્ટ
એ ઉચ્ચ-સ્તરીય સરકારી અધિકારીઓ અને રાજદ્વારી અધિકારીઓ માટેનો પાસપોર્ટ છે. આ પાસપોર્ટનો રંગ મરૂણ હોય છે.
કટોકટીનું પ્રમાણપત્ર
ઇમરજન્સી સર્ટિફિકેટ એ એક અસ્થાયી પ્રમાણપત્ર છે જે કટોકટીની સ્થિતિમાં મુસાફરોને આપવામાં આવે છે. જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ પાસે સામાન્ય પાસપોર્ટ ઉપલબ્ધ ન હોય ત્યારે આ પ્રમાણપત્ર આપવામાં આવે છે.
તમને રેગ્યુલર પાસપોર્ટ અને બીજો ઇ-પાસપોર્ટ મળે છે. આજે અમે ઇ-પાસપોર્ટ વિશેની તમામ માહિતી જાણવાના છીએ.
ઇ-પાસપોર્ટ અથવા બાયોમેટ્રિક પાસપોર્ટ એ નેક્સ્ટ જનરેશન ટ્રાવેલ ડોક્યુમેન્ટ છે. તેમાં બિલ્ટ-ઇન ચિપ હોય છે, જે તમારા પાસપોર્ટમાં ઓળખની છેતરપિંડીનું જોખમ ઘટાડી નાંખે છે. ભારત સરકારે પાસપોર્ટ સેવાઓને આધુનિક બનાવવા અને આંતરરાષ્ટ્રીય મુસાફરીમાં સુરક્ષા વધારવા માટે ઇ-પાસપોર્ટ આપવાનું શરૂ કર્યું છે.
આ પણ વાંચો: હાવડા બ્રિજ સાથે જોડાયેલ રસપ્રદ વાતો
ઈ-પાસપોર્ટ માટે કેવી રીતે કરશો અરજી? અરજી કર્યા પછી તેનું સ્ટેટસ કેવી રીતે ચેક કરવું? ઈ-પાસપોર્ટ કેવી રીતે ડાઉનલોડ કરવો અને તેના ફાયદા શું છે?
શું છે ઈ-પાસપોર્ટ?
ઇ-પાસપોર્ટ ઇલેક્ટ્રોનિક માઇક્રોપ્રોસેસર ચિપ ધરાવતો પાસપોર્ટ છે. તેમાં સંબંધિત વ્યક્તિની બાયોમેટ્રિક અને વ્યક્તિગત માહિતી હોય છે. આ પાસપોર્ટ ખોવાઈ જવાનો કે ચોરી થવાનો કોઈ ભય નથી. તેમજ છેડછાડનું જોખમ પણ નથી.
ઈ-પાસપોર્ટની વિશેષતાઓ
- આગળના કવર પર એમ્બેડ કરેલી ચિપ
- બાયોમેટ્રિક વિગતો જેવી કે ફિંગરપ્રિન્ટ્સ, ફોટો, આઇરિસ સ્કેન
- નામ, જન્મ તારીખ, પાસપોર્ટ નંબર વગેરે જેવી માહિતી.
- સુરક્ષિત એક્સેસ સાથે સંપર્ક વિહોણી ચિપ
- ICAO ધોરણો સાથે અનુપાલન
- નકલી અથવા ડુપ્લિકેટ પાસપોર્ટનું જોખમ ઘટે છે
ઈ-પાસપોર્ટમાં કઈ માહિતી હોય છે?
પાસપોર્ટમાં ઇ-ચિપમાં –
- સંબંધિત વ્યક્તિનો ફોટો
- બાયોમેટ્રિક માહિતી
- આખું નામ, લિંગ, જન્મતારીખ, સરનામું વગેરે.
- પાસપોર્ટ જારી કરતી સત્તાના ડિજિટલ હસ્તાક્ષર
- યુનિક પાસપોર્ટ આઇડી, પાસપોર્ટ ઇશ્યૂની તારીખ અને એક્સપાયરી ડેટ
કેવી રીતે કામ કરે છે બાયોમેટ્રિક ઈ-પાસપોર્ટ?
ઇમિગ્રેશન ચેકપોઇન્ટ્સ પર સ્કેન કર્યા પછી –
- આ ચિપ વાયરલેસ રીતે એન્ક્રિપ્ટેડ ડેટાને પ્રસારિત કરે છે.
- સિસ્ટમ પેસેન્જરના લાઇવ સ્કેન સાથે અગાઉ સંગ્રહિત બાયોમેટ્રિક્સ સાથે મેળ ખાય છે.
- ચકાસણી ઝડપથી થાય છે. તે વધુ સુરક્ષિત પણ છે, જે પાસપોર્ટના દુરુપયોગ, છેડછાડ અને છેતરપિંડીને અટકાવે છે.
ભારતમાં ઈ-પાસપોર્ટ માટે કેવી રીતે કરશો અરજી?
તમે સત્તાવાર વેબસાઇટ પાસપોર્ટ સેવા પોર્ટલ પરથી ઇ-પાસપોર્ટ માટે ઓનલાઇન અરજી કરી શકો છો. નીચે આપેલા સ્ટેપ્સને અનુસરો.
- પાસપોર્ટ સેવાની વેબસાઇટ પર જાઓ.
- નોંધણી કરો અથવા લોગિન કરો અને ઇ-પાસપોર્ટ એપ્લિકેશન ફોર્મ ભરો.
- તમારું પાસપોર્ટ સેવા કેન્દ્ર (પીએસકે) અથવા પોસ્ટ ઓફિસ પાસપોર્ટ સેવા કેન્દ્ર (પીઓપીએસકે) પસંદ કરો.
- ઈ-પાસપોર્ટ માટે ફી ભરો.
- એપોઇન્ટમેન્ટ નક્કી કરો.
- બાયોમેટ્રિક ડેટા એકત્રીકરણ અને દસ્તાવેજ ચકાસણી માટે પીએસકે/પીઓપીએસકેની મુલાકાત લો.
કેવી રીતે ડાઉનલોડ કરશો ઈ-પાસપોર્ટ? કેવી રીતે ચેક કરશો ઈ-પાસપોર્ટનું સ્ટેટસ?
તમે પોતે ઈ-પાસપોર્ટ ડાઉનલોડ કરી શકતા નથી, કારણ કે તે એક ફિઝિકલ ડોક્યુમેન્ટ છે. તેમાં એક ચિપ એમ્બેડ કરેલી હોય છે. તમે નીચે આપેલા સ્ટેપ્સને અનુસરીને ઇ-પાસપોર્ટની સ્થિતિ ઓનલાઇન ચકાસી શકો છો –
- પાસપોર્ટ સર્વિસ સ્ટેટસ ટ્રેકર પર જાઓ.
- તમારો ફાઇલ નંબર અને જન્મ તારીખ ભરો.
- આ કર્યા પછી તમારી પાસપોર્ટ એપ્લિકેશનના રીઅલ-ટાઇમ સ્ટેટસ અપડેટ્સ દેખાશે.
ઈ-પાસપોર્ટનો ઉપયોગ અને લાભ
- ઇ-પાસપોર્ટ ડેટાને સુરક્ષિત રાખે છે
- ઇમિગ્રેશન ઝડપથી થાય છે અને ઇ-ગેટ એક્સેસ ઉપલબ્ધ છે
- ઓળખ છેતરપિંડીનું જોખમ ઘટે છે
- આઇસીએઓ માર્ગદર્શિકા અનુસાર ઇ-પાસપોર્ટ વૈશ્વિક સ્તરે સ્વીકારવામાં આવે છે
- આંતરરાષ્ટ્રીય હવાઈમથકો પર ચકાસણી વ્યવસ્થિત થશે
ભારતમાં ઇ-પાસપોર્ટ માટે કેટલી ફી થાય છે?
ઈ-પાસપોર્ટ પર નિયમિત પાસપોર્ટની જેમ જ ચાર્જ લેવામાં આવે છે.
પાસપોર્ટનો પ્રકાર પાનાંઓ સમયગાળો ફી (સામાન્ય) ફી (તત્કાલ) સામાન્ય પાસપોર્ટ 36 10વર્ષ 1,500 3,500 સામાન્ય પાસપોર્ટ 60 10 વર્ષ 2,000 4,000 ગૌણ પાસપોર્ટ 36 5 વર્ષ 1,000 3,000
ભારતમાં ઇ-પાસપોર્ટ જારી કરતા શહેરો
- મુંબઈ
- દિલ્હી
- બેંગલુરુ
- ચંદીગઢ
- કોચી
- ચેન્નાઈ
- લખનૌ
- અમદાવાદ
- હૈદરાબાદ
- કોલકાતા
ઇ-પાસપોર્ટ અને રેગ્યુલર પાસપોર્ટ વચ્ચેનો તફાવત
ફિચર્સ ઈ- પાસપોર્ટ નિયમિત પાસપોર્ટ ચિપ લગાવેલ હાં નથી હોતું બાયોમેટ્રિક માહિતી હા (ફિંગરપ્રિન્ટ્સ, ફોટા, આઇરિસ સ્કેન) નથી હોતી ઇમિગ્રેશન ઇમિગ્રેશન ઝડપી છે તે ઝડપી નથી સુરક્ષિત ઘણુ સુરક્ષિત (ડિજીટલ એનક્રિપ્શન) સામાન્ય છેતરપિંડી નિવારણ ઘણું બધું મર્યાદિત
સરકારે આ વર્ષે પાસપોર્ટના નિયમોમાં ફેરફાર કર્યો
કેન્દ્ર સરકારે માર્ચ 2025માં પાસપોર્ટના નિયમોમાં ફેરફાર કર્યો હતો. પાસપોર્ટ રૂલ્સ, 1980માં નવા નિયમો ઓફિશિયલ ગેઝેટમાં પ્રકાશિત થયા બાદ અમલમાં આવશે.
આ પણ વાંચો: ગુજરાતના મનમોહક વોટરફોલનો નજારો
- જન્મનું પ્રમાણપત્ર
કેન્દ્ર સરકારના સંશોધિત નિયમો અનુસાર 1 ઓક્ટોબર 2023 બાદ જન્મેલા લોકો માટે પાસપોર્ટ માટે અરજી કરતી વખતે જન્મ પ્રમાણપત્ર આપવું અનિવાર્ય કરવામાં આવ્યું છે. મહત્વનું છે કે જન્મ-મરણની નોંધણી અધિનિયમ-1969 હેઠળ જન્મ પ્રમાણપત્રનું વિતરણ મહાનગરપાલિકા કે તેના જેવી જ કોઈ સત્તાવાળાએ કરવું જોઈએ. રસપ્રદ વાત એ છે કે, આ નિયમ 1 ઓક્ટોબર, 2023 પહેલા જન્મેલી વ્યક્તિઓને લાગુ પડતો નથી. તેઓ પહેલાની જેમ એસએસસી બોર્ડ સર્ટિફિકેટ, સ્કૂલ લીવિંગ સર્ટિફિકેટ, પાનકાર્ડ, ડ્રાઇવિંગ લાઇસન્સ અથવા અન્ય સમાન સરકારી ઓળખપત્રના પુરાવા સબમિટ કરી શકે છે.
- નિવાસી સરનામું
અત્યાર સુધી પાસપોર્ટ ધારકનું કાયમી સરનામું પાસપોર્ટના છેલ્લા પાના પર છાપવામાં આવતું હતું. પરંતુ હવે છેલ્લા પાના પર સરનામું છાપવામાં આવશે નહીં. ત્યાં બારકોડ છાપવામાં આવશે. ઇમિગ્રેશન અધિકારીઓ બારકોડ સ્કેન કરી શકશે અને સરનામાં વિશે માહિતી મેળવી શકશે.
- પૈતૃક નામો દૂર થશે
પાસપોર્ટના છેલ્લા પેજ પર પ્રિન્ટ થનાર પેરેન્ટ્સનું નામ હવે છાપવામાં આવશે નહીં. આ પરિવર્તનથી એકલા માતા-પિતા અથવા અલગ પડેલા પરિવારોને રાહત મળશે નહીં. તેઓ જે માહિતી જાહેર કરવાની જરૂર નથી તેના વિશે ગુપ્તતા જાળવવામાં સક્ષમ હશે.
- પાસપોર્ટ સેવા કેન્દ્રોની સંખ્યામાં વધારો
પાસપોર્ટ માટે અરજી કરવી, લખાણ બદલવું વગેરે પાસપોર્ટ સેવા કેન્દ્ર દ્વારા કરવામાં આવે છે. હવે આ કેન્દ્રોનું વિસ્તરણ કરવામાં આવશે. આગામી પાંચ વર્ષમાં સેવા કેન્દ્રોની સંખ્યા 442 થી વધારીને 600 કરવામાં આવશે.
