PM Modi in Japan: જાપાનની રાજધાની ટોક્યો પહોંચ્યા છે. પીએમ મોદી અહીં 15મા વાર્ષિક ભારત-જાપાન સમિટમાં હાજરી આપશે. જાપાનના વડાપ્રધાન શિગેરુ ઇશિબાના આમંત્રણ પર પીએમ મોદી બે દિવસની મુલાકાત માટે ટોક્યો પહોંચ્યા છે. પીએમ મોદીની મુલાકાત 29 થી 30 ઓગસ્ટ સુધી રહેશે. લગભગ સાત વર્ષ પછી પીએમ મોદીની જાપાનની આ પહેલી મુલાકાત છે.
જાપાન પહોંચ્યા પછી, પીએમ મોદીએ એક ફોટો શેર કર્યો અને એક પોસ્ટમાં લખ્યું, ‘હું ટોક્યો પહોંચ્યો છું. ભારત અને જાપાન સતત તેમના વિકાસલક્ષી સહયોગને મજબૂત બનાવી રહ્યા છે, અને હું આ મુલાકાત દરમિયાન પ્રધાનમંત્રી ઇશિબા અને અન્ય લોકોને મળવા માટે આતુર છું, જે હાલની ભાગીદારીને વધુ મજબૂત બનાવવા અને સહયોગના નવા માર્ગો શોધવાની તક પૂરી પાડશે.’
તે જ સમયે, ટોક્યો જતા પહેલા, પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીએ એક નિવેદન બહાર પાડીને આ મુલાકાત વિશે જણાવ્યું. પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે ભારત અને જાપાન તેમની ખાસ વ્યૂહાત્મક અને વૈશ્વિક ભાગીદારીના ‘આગામી તબક્કા’ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે, જેમાં છેલ્લા 11 મહિનામાં નોંધપાત્ર પ્રગતિ થઈ છે.
આ સમિટ ભારત-જાપાન સહયોગને મજબૂત બનાવવાની અને ઉભરતા વૈશ્વિક પડકારોનો સામનો કરવા માટે નવી પહેલ શરૂ કરવાની તક પૂરી પાડશે. પ્રધાનમંત્રી મોદી જાપાનમાં જાપાની રાજકીય નેતાઓ, વ્યાપારી નેતાઓ અને ભારતના મિત્રો સાથે વાતચીત કરશે જેથી બંને દેશો વચ્ચે વેપાર, રોકાણ અને ટેકનોલોજી સંબંધો વધુ ગાઢ બને.
આ મુલાકાત 2014 માં પદ સંભાળ્યા પછી પ્રધાનમંત્રી મોદીની જાપાનની આઠમી મુલાકાત છે અને પ્રધાનમંત્રી ઇશિબા સાથેની તેમની પ્રથમ વાર્ષિક સમિટ છે, જે ભારત જાપાન સાથેના સંબંધોને આપેલી ઉચ્ચ પ્રાથમિકતા પર ભાર મૂકે છે.
બંને દેશો રાજદ્વારી સંબંધોનો લાંબો ઇતિહાસ ધરાવે છે, જે વેપાર, રોકાણ, સ્વચ્છ ઉર્જા, માળખાગત સુવિધાઓ અને ટેકનોલોજીમાં અસંખ્ય ઉચ્ચ-સ્તરીય મુલાકાતો અને ભાગીદારી દ્વારા ચિહ્નિત થયેલ છે.
ભારત અને જાપાન વચ્ચે દ્વિપક્ષીય વેપાર 2023-24 માં US$22.8 બિલિયન સુધી પહોંચવાનો અંદાજ છે, જેમાં જાપાન ભારતનો વિદેશી સીધા રોકાણનો પાંચમો સૌથી મોટો સ્ત્રોત છે, જે ડિસેમ્બર 2024 સુધીમાં US$43.2 બિલિયન સુધી પહોંચી જશે. બંને દેશો સેમિકન્ડક્ટર, સ્ટાર્ટઅપ્સ, સ્વચ્છ ઉર્જા, સપ્લાય ચેઇન સ્થિતિસ્થાપકતા, ઔદ્યોગિક સ્પર્ધાત્મકતા અને કૌશલ્ય વિકાસ જેવા ઉભરતા ક્ષેત્રોમાં સહયોગની શક્યતાઓ પણ શોધી રહ્યા છે.
વિદેશ મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર, પ્રધાનમંત્રી મોદીની મુલાકાત ભારત અને જાપાન વચ્ચે લાંબા ગાળાની મિત્રતાને મજબૂત બનાવશે, સહયોગના નવા રસ્તા ખોલશે અને ભારત-પ્રશાંત ક્ષેત્ર અને તેનાથી આગળ શાંતિ, સમૃદ્ધિ અને સ્થિરતા માટે બંને દેશોની સહિયારી પ્રતિબદ્ધતાને પુનઃપુષ્ટ કરશે.
પ્રધાનમંત્રી મોદીની જાપાનની 8મી મુલાકાત
આ પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીની જાપાનની આઠમી મુલાકાત છે. શુક્રવારે, તેઓ જાપાનના પ્રધાનમંત્રી શિગેરુ ઇશિબા સાથે 15મી ભારત-જાપાન વાર્ષિક શિખર સંમેલનમાં હાજરી આપશે. તેમણે છેલ્લે મે 2023 માં જાપાનની મુલાકાત લીધી હતી. બંને નેતાઓ છેલ્લે જૂન 2025 માં કેનેડામાં G7 સમિટ અને 2024 માં લાઓસમાં 21મી ASEAN-ભારત સમિટ દરમિયાન મળ્યા હતા.
વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના જાપાનના કાર્યસૂચિમાં શું છે?
પીએમ મોદી અને ઇશિબા બુલેટ ટ્રેન દ્વારા સેન્ડાઈની સાથે મુસાફરી કરે તેવી પણ અપેક્ષા છે. આ શહેર તેના સેમિકન્ડક્ટર ઉદ્યોગ માટે જાણીતું છે. તેમની પહેલી મુલાકાતમાં, પ્રધાનમંત્રી મોદી અને ઇશિબા મુંબઈ-અમદાવાદ રૂટ ઉપરાંત, ભારતમાં ભવિષ્યના બુલેટ ટ્રેન પ્રોજેક્ટ્સમાં જાપાન કેવી રીતે ભાગ લઈ શકે છે તે શોધશે. આ ઉપરાંત, બંને દેશો 2008 ના સુરક્ષા સહયોગ પર સંયુક્ત ઘોષણાપત્રને પણ અપગ્રેડ કરશે અને સેમિકન્ડક્ટર, મહત્વપૂર્ણ ખનિજો, કૃત્રિમ બુદ્ધિ (AI), ટેલિકોમ્યુનિકેશન અને સ્વચ્છ ઉર્જા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરતી આર્થિક સુરક્ષા પહેલ શરૂ કરશે.
સંરક્ષણથી વેપાર સુધી ભારત-જાપાન ઘણા મોરચે સાથે
સંરક્ષણ સહયોગ એ ભારત-જાપાન ભાગીદારીનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે. 2008માં સુરક્ષા સહયોગ અંગે સંયુક્ત ઘોષણા, ૨૦૧૫માં માહિતી સુરક્ષા કરાર અને 2020માં પુરવઠા અને સેવાઓ કરારની પારસ્પરિક જોગવાઈએ તેને મજબૂત બનાવ્યું. 2024માં યુનિકોર્ન નૌકાદળના માસ્ટનો સહ-વિકાસ એક નવું પગલું છે. મલબાર, JIMEX અને ધર્મા ગાર્ડિયન જેવી સંયુક્ત લશ્કરી કવાયતો નિયમિતપણે યોજાય છે. 2024માં શરૂ થયેલા આર્થિક સુરક્ષા સંવાદે સહયોગને વધુ ગાઢ બનાવ્યો.
2023-24માં ભારત-જાપાન દ્વિપક્ષીય વેપાર 22.8 અબજ ડોલર સુધી પહોંચ્યો. ભારત રસાયણો, વાહનો અને સીફૂડની નિકાસ કરે છે, જ્યારે મશીનરી અને સ્ટીલ જાપાનથી આયાત કરવામાં આવે છે. જાપાન ભારતમાં 43.2 અબજ ડોલરના સીધા વિદેશી રોકાણ (FDI) સાથે પાંચમો સૌથી મોટો રોકાણકાર છે. ભારતમાં લગભગ 1400 જાપાની કંપનીઓ સક્રિય છે અને 100 થી વધુ ભારતીય કંપનીઓ જાપાનમાં કાર્યરત છે. ડિજિટલ સહયોગ, સ્વચ્છ ઉર્જા અને કૌશલ્ય વિકાસ જેવા ક્ષેત્રોમાં સહયોગ વધી રહ્યો છે.
આ પણ વાંચોઃ- ‘ભારત પર પરમાણુ હુમલો કરો, ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પને મારી નાખો’, હુમલાખોરના હથિયારો પર લખેલા હતા ખતરનાક સંદેશા
1958 થી જાપાન ભારતનું સૌથી મોટું ODA દાતા રહ્યું છે, જે મુંબઈ-અમદાવાદ હાઇ-સ્પીડ રેલ જેવા પ્રોજેક્ટ્સને સમર્થન આપે છે. 2023માં આ પ્રોજેક્ટ માટે 300 અબજ યેનની સહાય આપવામાં આવી હતી. પર્યટન અને પર્યાવરણીય પહેલ પણ સહકારનો એક ભાગ છે. આ મુલાકાત બંને દેશો વચ્ચેના આર્થિક, વ્યૂહાત્મક અને સાંસ્કૃતિક સંબંધોને વધુ મજબૂત બનાવશે, જે ઇન્ડો-પેસિફિક ક્ષેત્રમાં શાંતિ અને સમૃદ્ધિ માટે મહત્વપૂર્ણ છે.
ભારત-જાપાન મિત્રો કેમ?
ભારત અને જાપાન 2000 થી વૈશ્વિક ભાગીદારી અને 2014 થી એક ખાસ વ્યૂહાત્મક ભાગીદારી ધરાવે છે. ભારતની ‘એક્ટ ઇસ્ટ પોલિસી’ અને જાપાનની ‘ફ્રી એન્ડ ઓપન ઇન્ડો-પેસિફિક’ (FOIP) પહેલ એકબીજાના પૂરક છે. બંને દેશો ક્વાડ, ઇન્ટરનેશનલ સોલાર એલાયન્સ અને ઇન્ટરનેશનલ સોલાર એલાયન્સમાં ભાગીદાર છે.
