Jal Jeevan Mission Scheme Review: સરકારે દેશભરમાં જળ જીવન મિશન યોજનાઓના ગ્રાઉન્ડ નિરીક્ષણ માટે કેન્દ્રીય નોડલ અધિકારીઓની 100 ટીમો મોકલવાનો નિર્ણય લીધો છે. મિશન માટેની યોજનાઓની સમીક્ષા કરવા માટે 8 મેના રોજ કેબિનેટ સચિવની અધ્યક્ષતામાં મળેલી બેઠક બાદ આ પગલું લેવામાં આવ્યું છે.
સોમવારે કર્મચારી અને તાલીમ વિભાગ દ્વારા જારી કરાયેલા આદેશમાં, 29 રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના 135 જિલ્લાઓમાં 183 યોજનાઓનું નિરીક્ષણ કરવા માટે 99 નોડલ અધિકારીઓની ઓળખ કરવામાં આવી છે. આ યોજનાઓ રેન્ડમ પસંદ કરવામાં આવે છે. આમાંથી, મધ્યપ્રદેશમાં સૌથી વધુ 29 યોજનાઓ છે, ત્યારબાદ રાજસ્થાન અને ઓડિશામાં 21-21, કર્ણાટકમાં 19, ઉત્તર પ્રદેશમાં 18, કેરળમાં 10 અને ગુજરાત અને તમિલનાડુમાં આઠ-આઠ યોજનાઓ છે.
દરખાસ્તમાં 46 ટકાનો ઘટાડો સૂચવવામાં આવ્યા બાદ આ નિર્ણય લેવામાં આવ્યો
બે મહિના પહેલા ખર્ચ સચિવની આગેવાની હેઠળની પેનલે જળ સંસાધન મંત્રાલયના પ્રસ્તાવમાં 46 ટકાનો ઘટાડો સૂચવ્યો હતો તેની પૃષ્ઠભૂમિ સામે સમીક્ષાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. આ દરખાસ્તમાં, ડિસેમ્બર 2028 સુધીમાં મિશન પૂર્ણ કરવા માટે રૂ. 2.79 લાખ કરોડની જરૂરિયાતનો અંદાજ મૂકવામાં આવ્યો હતો. નાણાં મંત્રાલય દ્વારા ખર્ચમાં વધારા અંગે ઉઠાવવામાં આવેલા કડક પ્રશ્નો અને સરકારના કેટલાક વર્ગો દ્વારા ઉઠાવવામાં આવેલી ચિંતાઓને પગલે આ ઘટાડો કરવામાં આવ્યો હતો કે કેટલાક રાજ્યોમાં કામના કરારોના ખર્ચમાં વધારો કરવામાં આવ્યો છે.
સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, નિરીક્ષણ માટે પસંદ કરાયેલી 183 યોજનાઓમાંથી ઘણી યોજનાઓનો ખર્ચ લગભગ 1000 કરોડ રૂપિયા છે. આ યોજનાઓનો કુલ અંદાજિત ખર્ચ આશરે રૂ. 1.50 લાખ કરોડ છે, જે જળ જીવન મિશન (જેજેએમ) ની શરૂઆતથી મંજૂર કરાયેલી તમામ યોજનાઓના કુલ ખર્ચના લગભગ 20 ટકા છે, એમ એક સૂત્રએ જણાવ્યું હતું.
નિરીક્ષણ માટે પસંદ કરાયેલા નોડલ અધિકારીઓમાં 75 સંયુક્ત સચિવો, બે સંયુક્ત સચિવો અને નાણાકીય સલાહકારો અને 106 ડિરેક્ટરોનો સમાવેશ થાય છે, જે હાલમાં વિવિધ મંત્રાલયો અને વિભાગોમાં કાર્યરત છે. આ અધિકારીઓ માટે 23 મેના રોજ એક તાલીમ કાર્યક્રમનું આયોજન કરવામાં આવશે, જેમાં તેમને નિરીક્ષણ દરમિયાન અપનાવવામાં આવનારા ધોરણો વિશે માહિતી આપવામાં આવશે.
આ પણ વાંચોઃ- વિદેશ સચિવે સંસદીય સમિતિને આપી વિસ્તૃત જાણકારી, પરમાણુ હથિયારોને લઇને પણ આપ્યો જવાબ
મંત્રાલય દ્વારા એક પ્રશ્નાવલી પણ તૈયાર કરવામાં આવી છે, જેને અધિકારીઓ નિરીક્ષણ સમયે પોતાની સાથે રાખશે અને તે મુજબ ગ્રાઉન્ડ રિપોર્ટ તૈયાર કરશે.
ઉલ્લેખનીય છે કે જળ જીવન મિશન 2019 માં શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. આ અંતર્ગત, અત્યાર સુધીમાં રાજ્યો દ્વારા 6.4 લાખ પાણી પુરવઠા યોજનાઓને મંજૂરી આપવામાં આવી છે, જેનો કુલ અંદાજિત ખર્ચ 8.29 લાખ કરોડ રૂપિયા છે. આ આંકડો યોજનાના મૂળ ખર્ચ રૂ. 3.60 લાખ કરોડ (કેન્દ્ર: રૂ. 2.08 લાખ કરોડ, રાજ્યો: રૂ. 1.52 લાખ કરોડ) કરતાં બમણાથી વધુ છે.
