કેબના નામે રોકડ લૂંટ? ઓલા-ઉબેર-રેપિડો તમારી પાસેથી વધારાના પૈસા વસૂલ કરી રહ્યા છે, સમજો આખું ગણિત

ટેકનોલોજીએ આપણી જીવનશૈલી સંપૂર્ણપણે બદલી નાખી છે. ઇન્ટરનેટ, સ્માર્ટફોન અને અદ્યતન ટેકનોલોજીના આગમન સાથે, ઘણી બધી વસ્તુઓ જેની પહેલા કલ્પના પણ કરવી મુશ્કેલ હતી, તે અચાનક સરળ થઈ ગઈ, પરંતુ આપણને ખબર પણ ન પડી કે તે ક્યારે આપણા રોજિંદા જીવનનો ભાગ બની ગઈ. ઘરેથી બિલ ચૂકવવા, કરિયાણાનો ઓર્ડર આપવો કે કેબ બુક કરવી, બધા કામ ફક્ત એક જ એપ દ્વારા સરળતાથી થઈ જાય છે.

પરંતુ એવું નથી કે ટેકનોલોજી અને સુવિધાઓના આગમનથી બધું ખૂબ સરળ થઈ ગયું છે. તેઓ કહે છે કે દરેક વસ્તુ માટે કોઈને કોઈ કિંમત ચૂકવવી પડે છે. પહેલા ઇન્ટરનેટ સસ્તું થયું અને પછી આપણે તેની આદત પાડી દીધી. અને હવે આપણે તેના માટે કોઈપણ કિંમત ચૂકવવા તૈયાર છીએ.

એ જ રીતે, કરિયાણાની વસ્તુઓ 5 મિનિટમાં ઘરે પહોંચી રહી છે પરંતુ ખૂબ જ ઓછી કિંમતે અને ઘણા વધારાના ચાર્જ સાથે. કેબ એગ્રીગેટર્સ સાથે પણ કંઈક આવું જ થઈ રહ્યું છે. આજે આપણે વાત કરીશું કે 2 મિનિટ કે 5 મિનિટમાં ટેક્સી મેળવવાના નામે ગ્રાહકોને કેવી રીતે છેતરવામાં આવી રહ્યા છે.

ઓલા હોય, ઉબેર હોય કે રેપિડો, આ કેબ પ્રોવાઇડર્સ ટેક્સી ચાર્જ પોતાના વિવેકબુદ્ધિથી નક્કી કરે છે. ઘણી વખત એવું બને છે કે જે કેબ સામાન્ય રીતે ચોક્કસ અંતર (5-6 કિમી) માટે 100 રૂપિયામાં બુક કરવામાં આવે છે તે અચાનક 200 રૂપિયામાં બુક થઈ જાય છે.

પરંતુ ‘ઓછી કિંમત, તાત્કાલિક ઉપલબ્ધતા’ ની નીતિ પર ચાલતી આ ટેક્સી એપ્સ ગ્રાહકની મજબૂરી જાણીને ભાવ વધારાને નામે બમણી કે ત્રણ ગણી કિંમત વસૂલ કરે છે. શું આ એપ્સ ખરેખર સ્થાનિક ઓટો અને ટેક્સી કરતા વધુ મોંઘી છે? અને તેઓ ડિસ્કાઉન્ટ અને ઑફર્સ, છુપાયેલા ચાર્જના નામે ગ્રાહકો પાસેથી વધુ પૈસા વસૂલ કરી રહ્યા છે. ચાલો આ સમજૂતીમાં આ ‘કેબના કેશલેસ કાપ’ના તળિયે જઈએ.

પીક-અવર ઉછાળો: બેઝ ફેરમાં 2 ગણો વધારો

ગયા વર્ષ સુધી, ઓલા-ઉબેર-રેપિયો પીક અવર્સ દરમિયાન ફક્ત ૧.૫ ગણો ચાર્જ વસૂલ કરી શકતું હતું, પરંતુ નવી મોટર વ્હીકલ એગ્રીગેટર માર્ગદર્શિકા (MVAG ૨૦૨૫) હેઠળ, તેઓ હવે બે ગણો ચાર્જ વસૂલ કરી શકે છે, એટલે કે, પ્લેટફોર્મને પીક અવર્સ દરમિયાન બેઝ ફેરના બમણા ચાર્જ વસૂલવાની મંજૂરી છે.

કેન્દ્ર સરકારે તાજેતરમાં પીક અવર સર્જ પ્રાઈસિંગને કાયદેસર બનાવ્યું છે. નોન-પીક સમયમાં પણ બેઝ ફેરના ઓછામાં ઓછા 50% ચાર્જ કરી શકાય છે.

પરિણામ: પીક અવર્સ દરમિયાન 100 રૂપિયાની બેઝ રાઈડ હવે 200 રૂપિયા સુધી પહોંચી જાય છે. તે જ સમયે, ઓફ-પીક સમયમાં પણ 50 રૂપિયાથી નીચે જવાનું મુશ્કેલ છે.

એરપોર્ટ ચાર્જ: મનસ્વી વસૂલાત

દિલ્હીના આઈજીઆઈ એરપોર્ટથી રાઈડ લેતાની સાથે જ કેબની કિંમત વધી જાય છે. એરપોર્ટ માટે એક નવી પિક-અપ ફી લાગુ પડે છે:

રૂ. 245 + 18% GST, જે લગભગ રૂ. 289 થાય છે.

ખાસ વાત એ છે કે આ રકમ ઓલા-ઉબેરને નહીં પરંતુ એરપોર્ટ ઓપરેટર (DIAL) ને જાય છે. અને બદલામાં, મુસાફરોને કોઈ વધારાની સુવિધા આપવામાં આવતી નથી.

પરિણામ: ક્યારેક આખી રાઈડનો અડધો ભાગ આ પિક-અપ ચાર્જ પર ખર્ચાઈ જાય છે.

છુપી ફી + પારદર્શિતાનો અભાવ

ફાઇનાન્સિયલ એક્સપ્રેસના અહેવાલ મુજબ, ઘણી વખત પીક-ટાઇમ ચાર્જ, સર્વિસ ફી, ‘સુવિધા ફી’ જેવી વધારાની રકમ અંતિમ બિલમાં શામેલ હોય છે, જે તમને એપ પર બુકિંગ કર્યા પછી જ દેખાય છે. તે અગાઉથી સ્પષ્ટ કરવામાં આવતી નથી.

આવી છુપી ફી મુસાફરોનો વિશ્વાસ તોડે છે અને તેમને એવું લાગવા લાગે છે કે એપ્સ ‘ચોરી’ કરી રહી છે કારણ કે તેઓ અંતે વધુ પૈસા લે છે અને તે પણ કહ્યા વિના.

ફી મોડેલ: કમિશન કે ફ્લેટ ફી?

ઓલાનું શૂન્ય-કમિશન મોડેલ (હવે ફ્લેટ-ફી સ્વરૂપમાં)

ઓલાએ તાજેતરમાં સમગ્ર ભારતમાં શૂન્ય-કમિશન મોડેલ લાગુ કર્યું છે. આનો અર્થ એ છે કે ડ્રાઇવરોને કમિશન ચૂકવવાની જરૂર નથી, તેઓ સમગ્ર ભાડાની રકમ રાખે છે.

જોકે, દૈનિક ફ્લેટ-ફી લાગુ પડે છે, જે દરરોજ 67 રૂપિયા છે. ડ્રાઇવર 1 સવારી કરે કે 10 સવારી કરે, આ ચૂકવવું પડશે.

આનાથી એવા ડ્રાઇવરોને ફાયદો થઈ શકે છે જેઓ સક્રિય છે અને ઉચ્ચ ટ્રાફિકવાળા વિસ્તારોમાં કામ કરે છે. પરંતુ જેઓ નવા છે અથવા ઓછા ટ્રાફિકવાળા વિસ્તારોમાં કામ કરે છે તેઓ નાણાકીય જોખમમાં હોઈ શકે છે.

ઉબેરનો સબ્સ્ક્રિપ્શન અભિગમ (કમિશન અને ફી છોડીને)

ઉબેર ભારતમાં સભ્યપદ-આધારિત મોડેલ તરફ પણ આગળ વધી રહ્યું છે, કમિશન છોડીને. ફ્રન્ટ-લાઇન ડ્રાઇવરોને કમિશન ચૂકવવાને બદલે, તેઓએ નિશ્ચિત સબ્સ્ક્રિપ્શન ચાર્જ વસૂલવાનું શરૂ કર્યું છે, જે ડ્રાઇવરો માટે અનિશ્ચિતતા બનાવે છે.

પરિણામ: તમને લાગશે કે શૂન્ય-કમિશન મોડેલ પર કામ થઈ રહ્યું છે. પરંતુ વાસ્તવમાં, ફી નિશ્ચિત અને ક્યારેક છુપાયેલી રીતે વસૂલવામાં આવે છે.

વિભેદક કિંમત: iPhone-Android માં કેબ કિંમતો

મીડિયાનામાના અહેવાલ મુજબ, Ola અને Uber પર કેટલાક કિસ્સાઓમાં, iPhone વપરાશકર્તાઓ પાસેથી Android વપરાશકર્તાઓ કરતાં વધુ વસૂલવામાં આવતી હતી. જેના પર ગ્રાહક સુરક્ષા સત્તામંડળે બંને પ્લેટફોર્મને નોટિસ મોકલી છે.

અમે પોતે અનુભવ કર્યો છે કે એક જ ગંતવ્ય માટે, Android વપરાશકર્તાઓ ઓછા કેબ દરો જુએ છે જ્યારે iPhone વપરાશકર્તાઓ વધુ કેબ દરો જુએ છે.

પરિણામ: વપરાશકર્તા દ્વારા ઉપયોગમાં લેવાતા ઉપકરણના આધારે કિંમતો પણ બદલાઈ શકે છે. જે પારદર્શિતા પર પ્રશ્નો ઉભા કરે છે.

નિયમો અને જવાબદારીનો અભાવ

મહારાષ્ટ્રમાં, સરકારે ઓલા-ઉબેર પર “કૂલ કેબ્સ” (મીટરવાળી ટેક્સીઓ) જેવા ભાડા નિયંત્રણ લાગુ કરવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો, પરંતુ તેને નકારી કાઢવામાં આવ્યો હતો. ચાર્જ પર રાજ્ય સ્તરનું કોઈ નિયંત્રણ નથી.

પરિણામ: ભારતમાં એપ-કેબ્સ હજુ પણ નિર્ધારિત પરિમાણોની બહાર છે.

શું કેબ પ્લેટફોર્મ ખરેખર ‘ચોરી’ કરી રહ્યા છે?

આ ‘ચોરી’ નથી પરંતુ એક માળખાગત મોડેલ છે. જે પારદર્શિતાના અભાવ અને નિયમોનું પાલન ન થવાને કારણે મુસાફરો અને ડ્રાઇવરો માટે બોજ બની જાય છે. તેથી જ, ‘કેબ બુક કરાવતાની સાથે જ લૂંટ’ જેવી લાગણી થાય છે અને એવું લાગે છે કે આ પ્લેટફોર્મ મજબૂરીથી ગ્રાહકો પાસેથી ‘ચોરી’ કરી રહ્યા છે.

તમે શું કરી શકો છો?

એપમાં ભાડાનું વિભાજન તપાસો, તેની અગાઉની રાઇડ્સ સાથે સરખામણી કરો.એરપોર્ટ પરથી બુકિંગ કરતા પહેલા રાઇડ માટે વધારાનો ચાર્જ શોધો.સોશિયલ મીડિયા પર અથવા ગ્રાહક સુરક્ષા અધિકારીને વધારાના ફીની જાણ કરો.

આ પણ વાંચોઃ- Renault Kiger vs Nissan Magnite: રેનો કાઇગર ફેસલિફ્ટ કે નિસાન મેગ્નાઇટ કઈ કાર સારી? કિંમતથી લઈને ફિચર્સ વિશે જાણો બધું

વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો (FAQ)

• પ્રશ્ન: ઓલા અને ઉબેર કેબ રાઇડ્સ આટલા મોંઘા કેમ છે?

જવાબ: ઓલા અને ઉબેરમાં સર્જ પ્રાઈસિંગ, એરપોર્ટ પિકઅપ ફી અને છુપાયેલા ચાર્જનો સમાવેશ થાય છે. ઉપરાંત, સરકારના નવા નિયમો હેઠળ, કંપનીઓ પીક અવર્સ દરમિયાન બેઝ ભાડાના 2 ગણા સુધી ચાર્જ વસૂલ કરી શકે છે.

• પ્રશ્ન: શું ઓલા-ઉબેર એરપોર્ટથી અલગ ફી વસૂલ કરે છે?

જવાબ: હા, જેમ કે દિલ્હી IGI એરપોર્ટ પર ઓલા-ઉબેર રાઇડમાં લગભગ 245 રૂપિયા + 18% GST એટલે કે લગભગ 289 રૂપિયાનો વધારાનો પિકઅપ ચાર્જ ઉમેરવામાં આવે છે. આ રકમ એરપોર્ટ ઓપરેટરને જાય છે.

• પ્રશ્ન: ઓલાનું ઝીરો કમિશન મોડેલ શું છે?

જવાબ: ઓલાએ ડ્રાઇવરો માટે ઝીરો કમિશન મોડેલ શરૂ કર્યું છે. આમાં, ડ્રાઇવરો આખું ભાડું રાખે છે, પરંતુ તેમને દરરોજ એક નિશ્ચિત ફ્લેટ ફી (લગભગ રૂ. 67) ચૂકવવી પડે છે.

• પ્રશ્ન: શું ઓલા અને ઉબેર અલગ અલગ ઉપકરણો પર અલગ અલગ ભાડા બતાવે છે?

જવાબ: કેટલાક અહેવાલો અનુસાર, આઇફોન વપરાશકર્તાઓને એન્ડ્રોઇડ વપરાશકર્તાઓ કરતા વધુ ભાડા બતાવવામાં આવ્યા છે. ગ્રાહક સુરક્ષા અધિકારીએ આ મુદ્દા પર નોટિસ પણ મોકલી છે.

• પ્રશ્ન: કેબ સવારીનો ખર્ચ ઘટાડવા માટે શું કરી શકાય?

જવાબ: ઑફ-પીક સમયે બુક કરો, એરપોર્ટની બહાર કેબ લો, સ્થાનિક ટેક્સીઓ અથવા ઓટો સાથે સરખામણી કરો અને હંમેશા બિલનું વિભાજન કાળજીપૂર્વક તપાસો.